Bij Educator begrijpen we maar al te goed dat onderwijsinnovatie niet uit de lucht komt vallen. Een instellingsbrede innovatie vergt veel voorbereiding, overleg, regelen, en dan is het nog maar afwachten of het een succes zal worden. Wat vinden de docenten ervan? Hoe gaan de studenten met de verandering om? Begrijpt iedereen wat het doel van de verandering is? Dit soort onzekerheden willen we graag wegnemen, door te laten zien hoe onderwijsinnovatie er in de praktijk uit kan zien. Dit doen we door een kijkje in de keuken te bieden bij de onderwijsinstellingen die de stap al eerder waagden. Vandaag: Onderwijsinnovatie met gepersonaliseerd leren op het Friesland College.
Voor de inhoud van deze en de komende twee blogs kregen we input van Goos Karsten. Goos is de opleidingsmanager CIOS op het Friesland College. We hebben hem gevraagd om ons te vertellen over onderwijsinnovatie op het Friesland College. In deze eerste blog introduceren we hun gepersonaliseerde onderwijs en het instrument dat hen daarbij ondersteunt: de Leermeter.
Van ‘one size fits all’ naar eigen keuze
Voordat Goos naar het CIOS kwam ‘zat alles nog op cijfers’. De school werkte tevens zoveel mogelijk volgens een ‘one size fits all’ principe met vaste programma’s. Alle studenten deden op een vastgesteld moment hetzelfde in dezelfde omvang. “Er viel dus weinig te kiezen […], daardoor zagen we ook studenten afhaken”. Als studenten bleven zitten dan moesten ze alles overdoen, ook de dingen die ze al wel konden. Dat bleek slecht te zijn voor hun motivatie.
In dit systeem vond Goos dat de kennis-kant van het onderwijs te sterk benadrukt werd. En dat terwijl er maar weinig aandacht was voor vaardigheden en beroepshouding. Dat drieluik van kennis, vaardigheden en beroepshouding bepaalt volgens Goos of een student iets beheerst.
“Dat gaat meer om wat weet ik en wat kan ik ermee? Kan ik het toepassen en wat voor type beroepshouding hoort daar bij? Dan praat je dus over wat voor gedrag je laat zien als beroepsbeoefenaar en dat gedrag is meer dan kennis alleen.”
Beroepsbekwaam met gepersonaliseerd leren
Er was dus een omslag nodig in de manier waarop het Friesland College onderwijs aan zou gaan bieden. Dit nieuwe model is gepersonaliseerd onderwijs geworden. Het biedt de studenten van de sportopleiding CIOS de mogelijkheid ‘beroepsbekwaam’ te worden. Goos geeft aan dat ze met de flexibilisering en het maatwerk van het gepersonaliseerd onderwijs dichterbij de motivatie van de student willen komen. Hij gelooft namelijk dat studenten onderwijs aantrekkelijker gaan vinden wanneer ze hun eigen keuzes kunnen maken. Maar “hoe organiseer je dat? Hoe regel je dat? En hoe blijf je dus dichtbij het individu? Het ultieme plaatje, iedereen alles op maat zal niet lukken, maar we kunnen wel een aantal stappen maken.”
Bij dat maatwerk is het belangrijk dat de student aan kan geven wat hij nodig heeft. Dit doet de student door te reflecteren en vervolgens een eigen plan te maken. Dat dit plan er komt is de verantwoordelijkheid van de student zelf. Hij bepaalt namelijk welke werkplaatsen hij wil volgen om meer kennis op te doen. Ook beslist hij in principe zelf wanneer de gesprekken met de vaste studieloopbaanbegeleider plaatsvinden. De student heeft de regie over zijn opleiding. Hij beslist zelf wat hij nodig heeft om te kunnen groeien.
Onderwijsinnovatie met de Leermeter
Om die groei in kaart brengen maken studenten en hun studieloopbaanbegeleiders gebruik van de Leermeter van Educator. Dat is sinds het schooljaar 2018-2019 voor het eerst. Zo komen er niet direct toetsen met cijfers te pas aan een evaluatiemoment. Om te kunnen vertellen over de introductie van de Leermeter op het Friesland College, neemt Goos ons een paar jaar terug in de tijd. Goos is betrokken geweest bij de samenwerking met Educator om de Leermeter te ontwikkelen. Toen Friesland College anders naar onderwijs wilde gaan kijken heeft Goos de Leermeter voorgesteld om ontwikkeling bij studenten te laten zien. Tegen zijn verwachting in was iedereen laaiend enthousiast.
Een hulpmiddel voor evaluatie
De Leermeter is een hulpmiddel die voor de CIOS-studenten en hun studieloopbaanbegeleiders input levert voor de feedbackgesprekken. De Leermeter bevat namelijk werkprocessen of kerntaken die de student ontwikkelt door bepaald gedrag te vertonen. Deze processen en gedragingen zijn omschreven op basis van het kwalificatiedossier van de opleiding, op een manier die voor de student goed te begrijpen is. “Toenemende complexiteit passend bij zo’n kerntaak/werkproces, die ga je omschrijven. Daar maak je Leermeter-niveaus van.” Wanneer het niveau stijgt, zie je vaak dat de mate van complexiteit van die gedragingen toeneemt. Voor de sportopleiding vertaalt zich dat bijvoorbeeld naar: een warming up kunnen geven (beginnersniveau), een les kunnen geven (gevorderd niveau), en een serie lessen kunnen verzorgen (beroepsbekwaam niveau).
Klik op de afbeelding voor meer informatie over de Leermeter
Met de input van de Leermeter kunnen student en studieloopbaanbegeleiders interessante gesprekken voeren. Interessant wordt het zeker wanneer de student de Leermeter anders invult dan de studieloopbaanbegeleider. Die verschillen zijn aanleiding voor overleg. “Het dwingt je om het over inhoudelijke dingen te hebben”.
Vragen over onderwijsinnovatie
In deze blog hebben we laten zien hoe het Friesland College tot de innovatie van het gepersonaliseerd leren is gekomen en daar de Leermeter als hulpmiddel bij heeft ontwikkeld. Die Leermeter is hartstikke handig voor het CIOS, maar wanneer mag die Leermeter nou gaan schuiven? Hoe wordt de student begeleid als hij zelf de verantwoordelijkheid draagt? En hoe laat een student zijn voortgang zien als hij geen toets met een cijfer heeft? De antwoorden op deze vragen leest u in de volgende blog die gaat over begeleiding en bewijslast.
Verder lezen?
Lees blog 2 – Praktijk in beeld: Begeleiding en Bewijslast op het Friesland College
Lees blog 3 – Praktijk in beeld: Implementatie en Resultaten op het Friesland College
Direct weten wanneer er weer een nieuwe blog is? Volg Educator op Twitter en LinkedIn!
