Op dinsdag 21 januari was Educator aanwezig op het congres Gepersonaliseerd Leren van SBO. Deze dag stond volledig in het teken van de onderwijsinnovatie gepersonaliseerd leren. Ook wij kregen de ruimte te vertellen over 4 praktijkvoorbeelden van gepersonaliseerd leren.

Een raamwerk voor gepersonaliseerd leren

Maar wat is dat nu precies? Gepersonaliseerd leren vult iedere school, ieder team en iedere docent voor zichzelf in. “Achter zo’n eenvoudige titel zit een wereld van mogelijkheden”, bevestigde dagvoorzitter Jorn Matena.

Het is dus een behoorlijke uitdaging om samen tot 1 definitie van gepersonaliseerd onderwijs te komen. We hebben namelijk de neiging om direct vanuit ons eigen perspectief in begrippen te duiken. Volgens hoogleraar filosofie Jan Bransen is het tijd om een stapje terug te doen en naar het raamwerk van gepersonaliseerd leren te kijken. Met foto’s die ogenschijnlijk niets met gepersonaliseerd leren te maken hebben, liet Jan zien wat dat raamwerk volgens hem is.

Beeld van gepersonaliseerd leren

• Een foto van voetballers die reageren op een scheidsrechter komt voorbij, want leren is personen die op elkaar reageren.
• Een afbeelding van een vrouw en een kind die een bal overgooien laat zien dat leren een handeling is die samen gedaan moet worden. Overgooien kan immers alleen als na het gooien iemand anders bezig is met het vangen van de bal.
• En tot slot legt Jan aan de hand van een schilderij met dansende mensen uit hoe we de kwaliteit van onderwijs beoordelen. Dat doen we nu op dezelfde manier als met een schilderij: wanneer het ‘af’ is. Jan stelt echter dat leren niet aan het eind gelukt of mislukt is. Het is niet één interventie met een effect, maar het is een doorgaande activiteit: zoals dansen. De kwaliteit van dansen is niet aan het eind van de activiteit te bepalen, de kwaliteit is constant af te meten.

Leren door interactie

Al deze beelden en vergelijkingen geven een nieuw raamwerk van waaruit we naar gepersonaliseerd onderwijs kunnen kijken. We gaan de rest van het programma in met Jan’s conclusie: “Leren moeten we laten gebeuren in een interactie tussen personen”.

Het begint bij jezelf!

Die interactie zochten we op in een sessie van de Start Academy van de HAN. We kregen de gelegenheid om met studenten van Start Academy te praten over hoe zij hun persoonlijke leertraject hebben ervaren. Nathalie kreeg bijvoorbeeld de ruimte om zelf te zoeken naar wat ze leuk vindt en wat ze wil leren, zonder druk van buitenaf. Manouk werd eindelijk gevraagd hoe zij door Start Academy geholpen wilde worden. En Geert kwam er door de persoonlijke aandacht die hij kreeg achter dat hij ondanks zijn technische profiel veel liever een sociale studie wilde gaan doen. Vervolgens gingen we zelf aan de slag met hoe we ons op het gebied van gepersonaliseerd leren willen ontwikkelen. In korte één-op-één gesprekjes leerden we onszelf en elkaar beter kennen. Ook formuleerden we persoonlijke doelen en dromen voor onszelf op het gebied van gepersonaliseerd leren. Zo kregen wij in deze sessie ook een stukje gepersonaliseerd onderwijs.

Gepersonaliseerd leren organiseren

Over de dag heen viel op dat het begrip gepersonaliseerd leren steeds tastbaarder werd. Van het nadenken over het raamwerk, naar het delen van ervaringen, stond nu het organiseren van gepersonaliseerd leren op het programma. En daar mocht Educator een sessie over geven! Roel vertelde over vier MBO’s die op hun eigen manier gepersonaliseerd leren vormgeven en hoe dit met Educator ondersteund wordt:

• Talentvol Ontwikkelen bij Landstede
• Praktijkgestuurd leren bij Friesland College
• Gepersonaliseerd Leren bij ROC Menso Alting
• Praktijkroutes bij Scalda

Bron foto: Gepersonaliseerd Leren 2020

Studenten die leren volgens deze onderwijsconcepten geven hun eigen onderwijsprogramma’s vorm. Vaak wordt er ook in een praktijkomgeving geleerd en kiezen ze zelf welke ondersteunende lessen ze willen volgen. Persoonlijke begeleiding krijgen studenten van een coach op school en een praktijkopleider. Bij iedere school zijn de details weer anders maar er is ook overlap. Zo kunnen scholen van elkaar leren. 

Voortgang in kaart brengen

Waar scholen het idee dat alle studenten dezelfde activiteiten doen loslaten, ontstaat echter wel de vraag hoe zij overzicht op de voortgang van studenten kunnen bewaren. En daar komt een deel van de overlap tussen deze bovenstaande scholen terug. Zij gebruiken namelijk – onder andere – de Leermeter van Educator. Tijdens de sessie demonstreerde Roel de Leermeter en was er veel ruimte voor vragen over hoe Educator werkt in de context van gepersonaliseerd leren.